|
- Học sinh kể lại truyện: Đoạn từ Câu chuyện ân hận đầu tiên….
? Đoạn văn miêu tả Dế Choắt ntn? Nhận xét cách miêu tả?
+ Người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện…
+ Cánh ngắn củn…như người cởi trần mặc áo gi-lê
+ Đôi càng bè bè, râu tia cụt một mẩu, mặt mũi ngẩn ngẩn ngơ ngơ, tính nết ăn xổi ở thì…
? Nhận xét về thái độ trên của Mèn đối với Choắt (lời lẽ, cách xưng hô, giọng điệu…)
?Mèn đã xưng hô với Choắt ntn? Nhận xét về cách xưng hô đó?
+ Xưng hô: “ Chú mày có lớn mà chẳng có khôn", chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được.
Mày bảo tao sợ cái gì?….
?Khi nghe choắt nhờ đào ngách thông sang tổ của Mèn thì thái độ của Mèn ra sao?
+ Thái độ: …hếch răng xì một hơi rõ dài…khinh khỉnh…mắng: …đào tổ nông thì cho chết.
? Qua thái độ và lời nói của Mèn em có nhận xét gì về Dế Mèn?
? Thấy chị Cốc đang kiếm ăn, Mèn nghĩ ra kế gì ? KQ?
- Chui tọt vào hang, nằm khểnh bụng nghĩ thú vị.
? Xuất phát từ đâu Mèn lại nghĩ ra như vậy? (Từ tính hay nghịch ranh…)
? Thái độ sau khi trêu chị Cốc?
- Khi chị Cốc mổ dế Choắt Mèn sợ hãi nằm im thin thít.
? Diễn biến tâm lí của Mèn trong truyện có thay đổi ko? cụ thể như thế nào?
? Khi choắt chết, thái độ và việc làm của Mèn ra sao? Vì sao mèn lại có thái độ như vậy
+ Khi choắt chết: Mèn hoảng hốt nâng đầu Choắt lên mà than:…"tôi hối hận lắm"… đứng hồi lâu trước mộ Dế Choắt nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.
? Vậy bài học đường đời đầu tiên của Mèn là gì? Qua lời nói của ai, hãy đọc lại câu văn đó?
? Em có nhận xét gì về cách kể ở đoạn này?
- Nghệ thuật đối thoại
?Câu cuối cùng của đoạn trích có gì đặc sắc?
- Câu văn vừa thuật lại sự việc, vừa gợi tả tâm trạng mang ý nghĩa suy ngẫm sâu sắc.
?Em có nhận xét gì về nghệ thuật kể, tả của Tô Hoài?
?Qua đoạn trích vừa học em học tập được gì ở Dế mèn và cần tránh xa những đức tính gì của Dế Mèn?
- Học sinh thảo luận nhóm bàn.
- Đại diện nhóm trình bày kết quả.
- GV kết luận.
Hoạt động 3
- Học sinh đọc ghi nhớ
+ Bài văn miêu tả Dế Mền có vẻ đẹp cường tráng của tuổi trẻ nhưng tính nết kiêu căng, xốc nổi. Do bầy trò trêu chọc cốc nên đã gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt, Dế Mền hối hận và rút ra được bài học đường đời cho mình.
+ Nghệ thuật miêu tả loài vật của Tô Hoài rất sinh động, cách kể chuyện theo ngôi thứ nhất tự nhiên, hấp dẫn,..
Hoạt động 1:
? Em hiểu biết gì về tác giả Tô Hoài?
G cho H quan sát chân dung nhà văn và giới thiệu thêm.
- Bút danh : Tô Hoài => kỉ niệm và ghi nhớ quê hương : Sông Tô Lịch, huyện Hoài Đức.
* Sự nghiệp văn chương : Tác phẩm" Dế Mền phiêu lưu kí", "Võ sĩ bọ ngựa" .... => viết nhiều chuyện cho thiếu nhi và các đề tài về miền núi, Hà Nội : Vợ chồng A Phủ, Miền Tây, Người ven thành, Cát bụi chân ai, Chiều chiều.
GV hướng dẫn đọc
GV đọc mẫu
- Hs đọc từ đầu -> không thể làm lại được
- Học sinh đọc từ "câu chuyện ân hận "đến hết.
- Giáo viên cho học sinh tìm hiểu một số chú thích SGK
? Văn bản trích từ tác phẩm nào?
- GV mở rộng về hoàn cảnh sáng tác tác phẩm:
(TGiả viết tác phẩm vào khoảng 21 tuổi . Thời kì đó phong trào mặt trận dân tộc dân chủ Đông Dương rầm rộ lôi cuốn thanh niên giác ngộ chính trị CM. Các nhân vật: Mèn, Trũi đều được tác giả thể hiện cho những đường nét tư tưởng xã hội đó. Lí tưởng của Mèn là được đi khắp nơi hô hào mọi loài cùng xây dựng thế giới đại đồng- thế giới công bằng không có áp bức chiến tranh…)
Thể loại của tác phẩm là kí nhưng thực chất vẫn là một truyện "Tiểu thuyết đồng thoại" một sáng tác chủ yếu là tưởng tượng và nhân hoá
- Đây là tác phẩm văn học hiện đại lại nhiều lần nhất được chuyển thể thành phim hoạt hình, múa rối được khán giả, độc giả nước ngoài hết sức hâm mộ.
Năm 1959 tác phẩm được xuất bản bằng tiếng.
? PTBĐ,KVB? TL?
? Chuyện có thể chia thành mấy phần? ý của từng phần?
? Trong truyện tác giả kể theo ngôi thứ mấy? Tác dụng của việc chọn ngôi kể đó?
Hoạt động 2:
- Học sinh đọc đoạn đầu
? Ở đoạn đầu tác giả miêu tả ngoại hình của Dế Mèn như thế nào?
? Cách miêu tả ấy gợi cho em hình dung hình dáng bề ngoài Dế Mèn như thế nào?
? Bên cạnh việc miêu tả về hình dáng, Mèn còn tự miêu tả mình ntn? Tìm những từ miêu tả hành động và ý nghĩ của Dế Mèn?
+ Tôi co cẳng đạp phành phạch vào các ngọn cỏ…gẫy rạp, y như có nhát dao vừa lia qua. …Nhai ngoàm ngoạp như hai chiếc liềm máy..
? Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả khi tả Dế Mèn? Cách dùng từ như vậy có tác dụng gì
? Em có nhận xét gì về tính cách của nhân vật Dế Mèn trong đoạn này?
- GV Đây là một đoạn văn rất độc đáo, đặc sắc về nghệ thuật tả vật ,bằng cách nhân hoá, dùng nhiều tính từ, động từ, từ láy, so sánh chọn lọc, chính xác, Tô Hoài đã để cho Dế Mền tự hoạ bức chân dung của mình vô cùng sống động, phù hợp với thực tế, hình dáng, tập tính của loài dế, cũng như một số thanh thiếu niên vào nhiều thời. Dế Mèn cường tráng, khoẻ mạnh, kiêu căng, hợm hĩnh mà không tự biết .Điểm đáng khen cũng như điểm đáng chê trách của chàng Dế mới lớn này .
- Tất cả phù hợp với thực tế của loài dế vậy bài học đường đời …là gì? chúng ta cùng tìm hiểu ở tiết sau.
( Hết tiết 73 sang 74-Tiết 2)
- Học sinh kể lại truyện: Đoạn từ Câu chuyện ân hận đầu tiên….
? Đoạn văn miêu tả Dế Choắt ntn? Nhận xét cách miêu tả?
+ Người gầy gò và dài lêu nghêu như một gã nghiện thuốc phiện…
+ Cánh ngắn củn…như người cởi trần mặc áo gi-lê
+ Đôi càng bè bè, râu tia cụt một mẩu, mặt mũi ngẩn ngẩn ngơ ngơ, tính nết ăn xổi ở thì…
? Nhận xét về thái độ trên của Mèn đối với Choắt (lời lẽ, cách xưng hô, giọng điệu…)
?Mèn đã xưng hô với Choắt ntn? Nhận xét về cách xưng hô đó?
+ Xưng hô: “ Chú mày có lớn mà chẳng có khôn", chú mày hôi như cú mèo thế này ta nào chịu được.
Mày bảo tao sợ cái gì?….
?Khi nghe choắt nhờ đào ngách thông sang tổ của Mèn thì thái độ của Mèn ra sao?
+ Thái độ: …hếch răng xì một hơi rõ dài…khinh khỉnh…mắng: …đào tổ nông thì cho chết.
? Qua thái độ và lời nói của Mèn em có nhận xét gì về Dế Mèn?
? Thấy chị Cốc đang kiếm ăn, Mèn nghĩ ra kế gì ? KQ?
- Chui tọt vào hang, nằm khểnh bụng nghĩ thú vị.
? Xuất phát từ đâu Mèn lại nghĩ ra như vậy? (Từ tính hay nghịch ranh…)
? Thái độ sau khi trêu chị Cốc?
- Khi chị Cốc mổ dế Choắt Mèn sợ hãi nằm im thin thít.
? Diễn biến tâm lí của Mèn trong truyện có thay đổi ko? cụ thể như thế nào?
? Khi choắt chết, thái độ và việc làm của Mèn ra sao? Vì sao mèn lại có thái độ như vậy
+ Khi choắt chết: Mèn hoảng hốt nâng đầu Choắt lên mà than:…"tôi hối hận lắm"… đứng hồi lâu trước mộ Dế Choắt nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.
? Vậy bài học đường đời đầu tiên của Mèn là gì? Qua lời nói của ai, hãy đọc lại câu văn đó?
? Em có nhận xét gì về cách kể ở đoạn này?
- Nghệ thuật đối thoại
?Câu cuối cùng của đoạn trích có gì đặc sắc?
- Câu văn vừa thuật lại sự việc, vừa gợi tả tâm trạng mang ý nghĩa suy ngẫm sâu sắc.
?Em có nhận xét gì về nghệ thuật kể, tả của Tô Hoài?
(Nét dặc sắc về NT: Thể loại truyện đồng thoại rất phù hợp với lứa tuổi thiếu niên.
+ Nhân vật Mèn, Choắt được miêu tả sống động phù hợp với tâm lý người mà ko xa lạ với đặc điểm của loài vật
+ Ngôi kể thứ 1 tạo cho truyện có không khí thân mật gần gũi giữa người đọc với nhân vật chính. Người kể chuyện )
?Qua đoạn trích vừa học em học tập được gì ở Dế mèn và cần tránh xa những đức tính gì của Dế Mèn?
- Học sinh thảo luận nhóm bàn.
- Đại diện nhóm trình bày kết quả.
- GV kết luận.
Hoạt động 3
- Học sinh đọc ghi nhớ
+ Bài văn miêu tả Dế Mền có vẻ đẹp cường tráng của tuổi trẻ nhưng tính nết kiêu căng, xốc nổi. Do bầy trò trêu chọc cốc nên đã gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt, Dế Mền hối hận và rút ra được bài học đường đời cho mình.
+ Nghệ thuật miêu tả loài vật của Tô Hoài rất sinh động, cách kể chuyện theo ngôi thứ nhất tự nhiên, hấp dẫn, ngôn
|
I. Giới thiệu chung
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Hình ảnh Dế Mèn:
2. Bài học đường đời đầu tiên của Mèn:
* Anh chàng Dế Choắt:
Dế Choắt trạc tuổi Dế Mèn
- Người gầy gò, cánh ngắn củn, càng bè bè, râu cụt
Hình ảnh Dế Choắt tương phản với hình ảnh Dế Mèn.
=> Choắt là anh chàng xấu xí, yếu đuối, ốm đau.
* Dế Mèn :coi thường Dế Choắt, gọi là “ chú mày”
- Dưới con mắt của Dế Mèn Dế Choắt rất yếu ớt, xấu xí, lười nhác, đáng khinh
- Rất kiêu căng
- Muốn ra oai với Dế Choắt, muốn chứng tỏ mình sắp đứng đầu thiên hạ.
-> Dế Mèn kiêu căng, hách dịch, coi thường người hàng xóm yếu đuối của mình.
* Mèn nghĩ kế trêu chị Cốc:
-Dế Mèn gây sự với chị Cốc, đã đem lại cái chết oan uổng cho Dế Choắt.
- Diễn biến tâm trạng của DM:
- Hể hả với trò đùa tai quái của mình
+ Chui tọt vào hang, nằm khểnh, bụng nghĩ thỳ vị…
- Sợ hói khi nghe tiếng chị Cốc mổ Dế Choắt : khiếp nằm im thin thớt
- Hốt hoảng, lo sợ, bất ngờ vì cái chết và lời khuyên của Choắt
- Ân hận, sám hối chân thành, đứng lặng giê lâu trước mộ Choắt, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên phải trả giá
- Mèn ăn năn hối hận, xót thương cho Dế Choắt và rút ra bài học đường đời đầu tiên cho mình :
* Bài học đường đời đầu tiên của Mèn:
- Là bài học về tác hại của tính nghịch ranh, ích kỉ, vô tình giết chết DC... tội lỗi của DM thật đáng phê phán nhưng dù sao anh ta cũng nhận ra và hối hận chân thành.
- Ý nghĩa: Bài học về sự ngu xuẩn của tính kiêu ngạo đã dẫn đến tội ác.
(Nét dặc sắc về NT: Thể loại truyện đồng thoại rất phù hợp với lứa tuổi thiếu niên.
+ Nhân vật Mèn, Choắt được miêu tả sống động phù hợp với tâm lý người mà ko xa lạ với đặc điểm của loài vật
+ Ngôi kể thứ 1 tạo cho truyện có không khí thân mật gần gũi giữa người đọc với nhân vật chính. Người kể chuyện )
+Không kiêu căng, xốc nổi, bắt nạt kẻ yếu.
+Sống phải đoàn kết thân ái với mọi người.
III. Tổng kết
* ghi nhớ (SGK- 11)
1. Tác giả:
- Tên khai sinh là Nguyễn Sen (1920) quê ở làng Nghĩa Đô- phủ Hoài Đức, Hà Đông nay thuộc quận Cầu Giấy Hà Nội.Là nhà văn thành công trên con đường nghệ thuật từ trước CM tháng 8- 1945 có nhiều tác phẩm cho thiếu nhi.
- Đoạn đầu: Đọc giọng hào hứng, kiêu hãnh, to, vang
- Đoạn trên chị Cốc: Đọc giọng Mèn trịnh thượng, khó chịu.
- Giọng choắt: Yếu ớt, rên rỉ
- Đoạn cuối: Mèn hối hận, đọc giọng chậm buồn, sâu lắng.
2. Văn bản:
- Văn bản trích từ chương I của truyện "Dế Mèn phiêu lưu kí"xuất bản lần đầu năm 1941.
- PTBĐ,KVB: Tự sự
+TL: Tiểu thuyết
*. Bố cục : 2 phần
- Phần 1: Từ đầu đến thiên hạ:
Bức chân dung tự hoạ của Dế mèn( Hình ảnh Dế Mèn)
- Phần 2: Còn lại:
Mèn trêu chị Cốc dẫn đến bài học đầu tiên
ngôi 1 – Làm tăng td của biện pháp nhân hoá Dế Mèn đúng là 1 con người đang tự tả, tự kể về mình, làm cho chuyện trở lên thân mật gần gũi, đáng tin cậy đối với người đọc
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Hình ảnh Dế Mèn:
* Ngoại hình:
- Càng: mẫm bóng
- Vuốt: cứng, nhọn hoắt, đạp phành phạch
- Cánh: áo dài chấm đuôi
- Đầu: to, nổi từng tảng
- Răng: đen nhánh, nhai ngoàm ngoạp
- Râu: dài, uốn cong
+ Cả người rung rinh một màu nâu bóng mỡ
Chàng Dế thanh niên có vẻ đẹp cường tráng, rất khoẻ mạnh, tự tin, yêu đời.
* Hành động:
- Đi đứng oai vệ, làm điệu, nhún chân, rung đùi
- Quát mấy chị cào cào, đá ghẹo anh gọng vó
- Đạp phanh phách, vũ phành phạch, nhai ngoàm ngoạm, trịnh trọng vuốt râu...
+ Đi đứng oai vệ…dún dẩy các khoeo chân , rung râu…
+ Cà khịa với mọi người…quát mấy chị cào cào , đá ghẹo anh gọng vó…
- Dùng hàng loạt các động từ, tính từ ,biện pháp so sánh từ ngữ đắt giá.
- Tạo nên sự khoẻ mạnh cường tráng của Dế Mèn đồng thời cho thấy Dế mèn kiêu căng hợm hĩnh, không biết tự biết mình, biết người.
=> Mèn là một chàng dế thanh niên cường tráng , khoẻ mạnh nhưng tính cách quá kiêu căng, hợm hĩnh.
Quá kiêu căng, hợm hĩnh, không tự biết mình.
2. Bài học đường đời đầu tiên của Mèn:
* Anh chàng Dế Choắt:
Dế Choắt trạc tuổi Dế Mèn
- Người gầy gò, cánh ngắn củn, càng bè bè, râu cụt
Hình ảnh Dế Choắt tương phản với hình ảnh Dế Mèn.
=> Choắt là anh chàng xấu xí, yếu đuối, ốm đau.
* Dế Mèn :coi thường Dế Choắt, gọi là “ chú mày”
- Dưới con mắt của Dế Mèn Dế Choắt rất yếu ớt, xấu xí, lười nhác, đáng khinh
- Rất kiêu căng
- Muốn ra oai với Dế Choắt, muốn chứng tỏ mình sắp đứng đầu thiên hạ.
-> Dế Mèn kiêu căng, hách dịch, coi thường người hàng xóm yếu đuối của mình.
* Mèn nghĩ kế trêu chị Cốc:
-Dế Mèn gây sự với chị Cốc, đã đem lại cái chết oan uổng cho Dế Choắt.
- Diễn biến tâm trạng của DM:
- Hể hả với trò đùa tai quái của mình
+ Chui tọt vào hang, nằm khểnh, bụng nghĩ thỳ vị…
- Sợ hói khi nghe tiếng chị Cốc mổ Dế Choắt : khiếp nằm im thin thớt
- Hốt hoảng, lo sợ, bất ngờ vì cái chết và lời khuyên của Choắt
- Ân hận, sám hối chân thành, đứng lặng giê lâu trước mộ Choắt, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên phải trả giá
- Mèn ăn năn hối hận, xót thương cho Dế Choắt và rút ra bài học đường đời đầu tiên cho mình :
* Bài học đường đời đầu tiên của Mèn:
- Là bài học về tác hại của tính nghịch ranh, ích kỉ, vô tình giết chết DC... tội lỗi của DM thật đáng phê phán nhưng dù sao anh ta cũng nhận ra và hối hận chân thành.
- Ý nghĩa: Bài học về sự ngu xuẩn của tính kiêu ngạo đã dẫn đến tội ác.
+Không kiêu căng, xốc nổi, bắt nạt kẻ yếu.
+Sống phải đoàn kết thân ái với mọi người.
III. Tổng kết
* ghi nhớ (SGK- 11)
|
