GV cho HS ®äc vÝ dô SGK
? C¸c tõ in ®Ëm trong ®o¹n trÝch cã nÐt chung nµo vÒ nghÜa?
? T×m nh÷ng tõ ng÷ cïng cã nÐt chung vÒ nghÜa kh¸c mµ em biÕt?
? C¸c tõ cã nÐt chung vÒ nghÜa ®ã ngêi ta gäi lµ trêng tõ vùng. VËy theo em thÕ nµo lµ trêng tõ vùng?
HS ®äc lu ý (a)
? Theo em trêng tõ vùng “ m¾t ” cã thÓ bao gåm nh÷ng trêng tõ vùng nµo?
HS ®äc lu ý (b)
? Theo em trêng tõ vùng “ m¾t ” cã thÓ bao gåm nh÷ng tõ lo¹i nµo?
HS ®äc lu ý (c)
? Theo em trêng tõ vùng “ ngät ” cã thÓ thuéc nh÷ng trêng tõ vùng nµo?
HS ®äc lu ý (d)
? Theo em trong th¬ v¨n vµ trong cuéc sèng hµng ngµy ngêi ta cã thÓ chuyÓn c¸c tõ ng÷ tõ trêng tõ vùng nµy sang trêng tõ vùng kh¸c nh»m t¨ng tÝnh nghÖ thuËt cña ng«n tõ vµ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t b»ng c¸ch nµo?
? C¸c tõ ng÷ thuéc trêng tõ vùng “ngêi ruét thÞt” trong v¨n b¶n “ Trong lßng mÑ” lµ nh÷ng tõ nµo?
? H·y ®Æt tªn trêng tõ vùng cho mçi d·y tõ (SGK)
a, líi, n¬m, c©u, vã.
b, tñ, r¬ng, hßm, va li, chai, lä.
c, ®¸, ®Ëp, giÉm, xÐo.
d, buån, vui, phÊn khëi, sî h·i.
e, hiÒn lµnh, ®éc ¸c, cëi më.
g, bót m¸y, bót bi, phÊn, bót ch×.
? C¸c tõ: Hoµi nghi, khinh miÖt, ruång rÉy, th¬ng yªu, kÝnh mÕn, r¾p t©m thuéc trêng tõ vùng nµo?
|
I. ThÕ nµo lµ trêng tõ vùng? (20 phót):
1. VÝ dô:
2. NhËn xÐt:
C¸c tõ: mÆt, m¾t, da gß m¸, ®ïi, ®Çu, c¸nh tay, miÖng cã nÐt nghÜa chung cïng chØ bé phËn trªn c¬ thÓ.
VD: Nh×n, tr«ng, nhßm, ngã, liÕc cã nÐt nghÜa chung cïng chØ ho¹t ®éng cña m¾t.
-
Trêng tõ vùng lµ tËp hîp nh÷ng tõ cã Ýt nhÊt mét nÐt chung vÒ nghÜa.
-
Lu ý:
-
Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm nhiÒu trêng tõ vùng nhá h¬n.
VÝ dô:
M¾t - C¸c bÖnh vÒ m¾t: mï, lßa, ®au m¾t ®á.
-
Mµu m¾t: xanh, n©u, ®en
-
Ho¹t ®éng cña m¾t: Nh×n, ngã, liÕc …
-
Mét trêng tõ vùng cã thÓ bao gåm nh÷ng tõ kh¸c biÖt nhau vÒ tõ lo¹i:
VÝ dô trªn cã c¸c tõ lo¹i nh: Danh tõ, tÝnh tõ, ®éng tõ.
-
Mét tõ cã thÓ thuéc nhiÒu trêng tõ vùng kh¸c nhau.
VÝ dô: Ngät: - Mïi vÞ: ngät, nh¹t, mÆn.
-
Nãi: Nãi ngät, nãi nhÑ, nãi nÆng.
-
Thêi tiÕt: rÐt ngät, rÐt ®Ëm, rÐt buèt.
d.Trong th¬ v¨n vµ trong cuéc sèng hµng ngµy ngêi ta cã thÓ chuyÓn c¸c tõ ng÷ tõ trêng tõ vùng nµy sang trêng tõ vùng kh¸c nh»m t¨ng tÝnh nghÖ thuËt cña ng«n tõ vµ kh¶ n¨ng diÔn ®¹t b»ng c¸c biÖn ph¸p nh so s¸nh, nh©n hãa, Èn dô…
VÝ dô (SGK)
II. LuyÖn tËp: (11 phót):
Bµi 1:
C¸c tõ ng÷ thuéc trêng tõ vùng “ngêi ruét thÞt”: thÇy, mî, c«, con, ch¸u.
Bµi 2:
Trêng tõ vùng:
a, Dông cô ®¸nh b¾t thñy s¶n.
b, Dông cô ®Ó ®ùng.
c, Ho¹t ®éng cña ch©n.
d, Tr¹ng th¸i t©m lÝ.
e, TÝnh c¸ch.
g, Dông cô ®Ó viÕt.
Bµi 3: C¸c tõ: Hoµi nghi, khinh miÖt, ruång rÉy, th¬ng yªu, kÝnh mÕn, r¾p t©m thuéc trêng tõ vùng “th¸i ®é”
|