Bài 2: VỊ trí ĐỊa lí, phạm VI lãnh thổ Vị trí địa lí

a)        Phát triển các ngành công nghiệp trọng điểm và các trung tâm công nghiệp chuyên môn hóa

- Trong vùng đã hình thành một số vùng CN trọng điểm: sản xuất vật liệu xây dựng, cơ khí, luyện kim, chế biến nông – lâm – thủy sản. Ngoài ra còn phát triển thủy điện.

- Các trung tâm công nghiệp phân bố chủ yếu ở dải ven biển,phía đông bao gồm Thanh Hóa, Vinh, Huế.

b)       Xây dựng cơ sở hạ tâng, trước hết là GTVT

* Ý nghĩa:  Xây dựng cơ sở hạ tầng có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển KT-XH của vùng Đặc biệt ở phía Tây), làm thay đổi sự phân công lao động theo lãnh thổ, phân bố lại dân cư,…thông thương với các nước láng giềng.

* Thực trạng: đang có sự thay đổi manh mẽ. Các tuyến GT quan trọng của vùng: quốc lộ 7, 8, 9, 1A, đường Hồ Chí Minh. Tuyến đường sắt thống nhất. Các cảng nước sâu: Nghi Sơn, Vũng Áng, Chân Mây. Các sân bay đang được nâng cấp: Phú Bài, Vinh, Đồng Hới.

 

BÀI 36: VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ –XÃ HỘI Ở DUYÊN HẢI NAM TRUNG BỘ

- Gồm 8 tỉnh, thành phố

- DT: 44,4 nghìn km² (13,4% cả nước)

- Dân số: 8,9 triệu người (10,5% cả nước)

- Tiếp giáp: Bắc Trung bộ, Tây Nguyên, ĐNB và biển Đông.=> Giao lưu kinh tế trong và ngòai khu vực. Phát triển cơ cấu KT đa dạng

 

II. Phát triển tổng hợp kinh tế biển.

- Các trung tâm CN quan trọng phân bố ở ven biển có qui mô nhỏ và TB: Đà Nẵng, Quãng Ngãi, Qui Nhơn, Nha Trang.

+ Cơ cấu ngành:Cơ khí, chế biến N-L-TS, sản xuất hàng tiêu dùng…

- Năng lượng: Đường dây 500 KV. Xây dựng các NM thủy điện quy mô trung bình : Sông Hinh, Vĩnh Sơn, Hàm Thuận – Đa Mi, Avương.

- Quốc lộ 1A,  đường Sắt Bắc – Nam giúp giao lưu KT nội vùng, với các vùng khác.

 - Các tuyến đường Đông- Tây nối Tây Nguyên với các cảng biển.

- Khôi phục các sân bay, cảng biển giúp mở rộng quan hệ giao lưu kinh tế.

 Bài 37: VẤN ĐỀ KHAI THÁC THẾ MẠNH Ở TÂY NGUYÊN

1. 
   a.      Vị  trí địa lí và lãnh thổ:
   

-    Tiếp giáp: duyên hải Nam Trung Bộ, Đông Nam Bộ, Campuchia và Lào. Là vùng duy nhất ở nước ta không giáp biển.

=> Thuận lợi giao lưu liên hệ với các vùng, có vị trí chiến lược về an ninh- quốc phòng và xây dựng kinh tế.

b. Ý nghĩa của việc phát triển KT ở Tây Nguyên:

Là vùng có ý nghĩa đặc biệt về quốc phòng và xây dựng kinh tế (là căn cứ cách mạng trong kháng chiến chống Mĩ, trong hợp tác tiểu vùng sông Mekong).

Có nhiều tiềm năng:

- KH có tính chất cận xích đạo nóng ẩm quanh năm.

- Có  các cao nguyên xếp tầng đất đỏ ba dan

- Thu hút được nhiều L Đ, cơ sở chế biến cải thiện

b.  Thực trạng sản xuất và phân bố

- Cà phê: (S lớn nhất) 450 ngh́n ha (2006). Cà phê chè trồng ở các cao nguyên tương đối cao: Gia Lai, Kon Tum, Lâm Đồng; cà phê vối trồng ở các vùng thấp: Đắc Lắc.

- Chè: Lâm Đồng, Gia lai

- Cao su: (S lớn thức 2 sau (ĐNB)Gia Lai, đắc lắk

- Hoàn thành quy hoạch các vùng chuyên canh đi đôi với bảo vệ rừng, phát triển thủy lợi..

- Đa dạng hóa cơ cấu cây công nghiệp

- Đẩy mạnh chế biến và xuất khẩu.

Là vùng giàu tài nguyên rừng so với các vùng khác trên cả nước: độ che phủ 60 %, nhiều gỗ quý, chim và thú quý.

 Nạn phá rừng gia tăng => Giảm sút nhanh lớp phủ rừng và trữ  lượng gỗ, khối lượng khai thác giảm, đe dọa môi trường sống của các loài động vật, hạ mức nước ngầm vào mùa khô.

 

4. Khai thác thủy năng kết hợp với thủy lợi

 Nhiều hệ thống sông lớn: Xê Xan, Xrê pok, Đồng Nai…

- Phát triển ngành công nghiệp năng lượng

- Đảm bảo nguồn cung cấp năng lượng cho các nhà máy luyện nhôm tại chỗ.

- Cung cấp nước tưới vào mùa khô, tiêu nước vào mùa mưa

- Phát triển du lịch, nuôi trồng thủy sản.

1. 
   1.                  Khái quát chung
   

-S: 23,6 nghìn km2, DS: 12 triệu người (06)

- Là vùng kinh tế dẫn đầu cả nước về GDP (42%), giá trị sản xuất công nghiệp và hàng hóa xuất khẩu

- Sớm phát triển nền KT hàng hóa

- Khai thác lãnh thổ theo chiều sâu là vấn đề kinh tế nổi bật của vùng.

 

2. Các thế mạnh và hạn chế chủ yếu của vùng (giảm tải)

 

3. Khai thác lãnh thổ theo chiều sâu:

a. Khái niệm: là khai thác lãnh thổ dự trên các thế mạnh của vùng nhằm đạt được kết quả cao nhất trong sản xuất.

b.Nguyên nhân: Vì đây là vùng kinh tế phát triển năng động nhất nước dựa trên các thế mạnh vượt trội của vùng.

c. Các ngành kinh tế

* việc khai thác lãnh thổ theo chiều sâu ở ĐNB cần chú ý vấn đề môi trường. Vì: các hoạt động sản xuất thường gây ra các hậu quả về môi trường và cạn kiệt nguồn tài nguyên thiên nhiên.

- ĐBSCL gồm 13 tỉnh/thành phố (atlat)

- Stn: hơn 40 nghìn Km²  (12% Stn cả nước)

- DS: 17,4 triệu người (20,7% dân số cả nước)

- Vị trí địa lí: Tiếp giáp ĐNB, Campuchia, vịnh Thái Lan. biển Đông

2. Các thế mạnh và hạn chế chủ yếu

a, Thế mạnh

- Đất. Có 3 nhóm chính: đất phù sa ngọt (30%), đất phèn (41%), đất mặn (19%). Ngoài ra có các loại đất khác (10%).

- Thiếu nước về mùa khô, làm cho mặn xâm nhập.

- Đất bị nhiễm phèn, nhiễm mặn

- Một vài loại đất thiếu dinh dưỡng, đất quá chặt, khó thoát nước…

- Tài nguyên khoáng sản bị hạn chế…

3. Sử dụng hợp lí và cải tạo tự nhiên ở đồng bằng sông Cửu Long

Có nhiều ưu thế về tự nhiên. Tuy nhiên sử dụng hợp lí và cải tạo tự nhiên là vấn đề cấp bách.

- Cần có nước ngọt để thau chua, rửa mặn vào mùa khô.

- Tạo giống lúa chịu phèn, mặn.

-  Duy trì và bảo vệ rừng.

+ Chuyển dịch cơ cấu nhằm phá thế độc canh lúa theo hướng trồng cây công nghiệp, cây ăn quả, kết hợp nuôi trồng thủy sản với CN chế biến.

+ Kết hợp khai thác vùng đất liền với mặt biển, đảo, quần đảo.

+ Chủ động sống chung với lũ.

- Diện tích trên 1 triệu km²

- Bao gồm nội thủy, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng chủ quyền kinh tế biển, vùng thềm lục địa.

- Ý nghĩa của phát triển KT biển - đảo: Phát huy được tiềm năng của biển, tỉ trọng GDP từ biển chiếm tỉ trong ngày càng cao, giảm áp lực lên khai thác tài nguyên thiên nhiên ở đất liền, khẳng định và bao vệ chủ quyền biển - đảo và thềm lục địa.

- Có nhiều đảo lớn, đông dân: Cái Bầu, Cát Bà, Lí Sơn, Phú Quí, Phú Quốc. Nhiều quần đảo: Vân đồn, Cô Tô, Hoàng Sa, Trường Sa.

- Các đảo và quần đảo tạo thành hệ thống tiêu bảo vệ đất liền

b. Các huyện đảo. Năm 2006, nước ta có 12 huyện đảo:

- Vân Đồn, Cô Tô (Quãng Ninh)

- Cát Hải, Bạch Long Vĩ (Hải Phòng)

- Cồn Cỏ (Quãng Trị)

- Hoàng Sa (Đả Nẵng)

- Trường Sa (Khánh Hòa)

- Phú Quí (Bình Thuận)

- Côn Đảo (Bà Ria – Vũng Tàu)

- Kiên Hải, Phú Quốc (Kiên Giang)

c. Ý nghĩa của các đảo, quần đảo trong chiến lược phát triển KT-XH và an ninh quốc phòng

- Phát triển ngành đánh bắt và nuôi trồng hải sản; ngành  CNCB hải sản, GTVT biển, du lịch…

- Giải quyết việc làm, nần cao đời sống cho nhân dân các huyện đảo

- Khẳng định chủ quyền các đảo đó thuộc chủ quyền huyện đảo nào của nước ta

-           Hoạt động KT biển rất đa dạng, giữa các ngành KT biển có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Vì vậy khai thác tổng hợp thì mới mang lại hiệu quả KT cao

-           Môi trường biển không thể chia cắt được, vì vậy khi một vùng biển bị ô nhiễm sẽ gây thiệt hại rất lớn

-           Môi trường đảo có tính biệt lập nhất định, rất nhạy cảm trước tác động của con người, nếu khai thác mà không chú ý bảo vệ môi trường có thể biến thành hoang đảo.