90.
BÊN MỘ CỤ NGUYỄN DU
(Vương Trọng)
Tưởng rằng phận bạc Ðạm Tiên
ngờ đâu cụ Nguyễn Tiên Ðiền nằm đây
Ngẩng trời cao, cúi đất dày
Cắn môi tay nắm bàn tay của mình
Một vùng cồn bãi trống trênh
Cụ cùng thập loại chúng sinh nằm kề
Hút tầm chẳng cánh hoa lê
Bạch đàn đôi ngọn gió về nỉ non
Xạc xào lá cỏ héo hon
Bàn chân cát bụi, lối mòn nhỏ nhoi
Lặng im bên nấm mộ rồi
Chưa tin mình đã đến nơi mình tìm
Không cành để gọi tiếng chim
Không hoa cho bướm mang thêm nắng trời
Không vầng cỏ ấm tay người
Nén hương tảo mộ cắm rồi lại xiêu
Thanh minh trong những câu Kiều
Rưng rưng con đọc với chiều Nghi Xuân
Cúi đầu tưởng nhớ vĩ nhân
Phong trần còn để phong trần riêng ai
Bao giờ cây súng rời vai
Nung vôi, chở đá tượng đài xây lên
Trái tim lớn giữa thiên nhiên
Tình thương nối nhịp suốt nghìn năm xa...
NHỚ HUẾ QUÊ TÔI
(Thanh Tịnh)
Sông núi vươn dài tiếp núi sông
Cò bay thẳng cánh nối đồng không
Có người bảo Huế xa, xa lắm
Nhưng Huế quê tôi ở giữa lòng.
Mười một năm trời mang Huế theo
Đèo cao nắng tắt bóng cheo leo
Giọng hò mái đẩy vờn mây núi
Man mát sông Hương lướt đỉnh đèo
Tôi gặp bao người xứ Huế xa
Đèn khuya thức mãi chí xông pha
Mở đường giải phóng về quê mẹ
Dựng khắp non sông bóng xóm nhà
Có bao người Huế không về nữa.
Gửi đá ven rừng chép chiến công
Có mồ liệt sỹ nâng lòng đất.
Buồm phá Tam Giang gió thổi lồng.
Nặng trĩu trăm năm bóng cổ thành
Bao lần máu đỏ nhuộm đồng xanh
Cờ sao ngày ấy buồn cung cấm
Sông nước xôn xao núi chuyển mình
Bao độ thu về, thu lại qua
Huế tôi thăm thẳm nhớ con xa
Mỗi lần phượng nở rung màu đỏ
Càng giục canh sương rộn tiếng gà.
(1956)
MÀU THỜI GIAN
(Đoàn Phú Tứ)
Sớm nay tiếng chim thanh
Trong gió xanh
Dìu vương hương ấm thoảng xuân tình
Ngàn xưa không lạnh nữa, Tần Phi
Ta lặng dâng nàng
Trời mây phảng phất nhuốm thời gian
Màu thời gian không xanh
Màu thời gian tím ngát
Hương thời gian không nồng
Hương thời gian thanh thanh
Tóc mây một món chiếc dao vàng
Nghìn trùng e lệ phụng quân vương
Trăm năm tình cũ lìa không hận
Thà nép mày hoa thiếp phụ chàng
Duyên trăm năm đứt đoạn
Tình muôn thuở còn hương
Hương thời gian thanh thanh
Màu thời gian tím ngát
ĐÂY THÔN VĨ DẠ
(Hàn Mặc Tử)
Sao anh không về chơi thôn Vỹ
Nhìn nắng hàng cau nắng mới lên
Vườn ai mướt quá xanh như ngọc
Lá trúc che ngang mặt chữ điền
Gió theo lối gió, mây đường mây
Dòng nước buồn thiu, hoa bắp lay
Thuyền ai đậu bến sông trăng đó
Có chở trăng về kịp tối nay?
Mơ khách đường xa, khách đường xa
Áo em trắng quá nhìn không ra
Ở đây sương khói mờ nhân ảnh
Ai biết tình ai có đậm đà
NHỚ VỢ
(Cầm Vĩnh Ui)
Tôi nhớ vợ tôi lắm
Xin anh về hai ngày
Nhà tôi ở Mường Lay
Có con sông Nậm Rốm
Ngày kia tôi sẽ đến
Lại cầm súng được ngay
Tôi càng bắn đúng Tây
Vì tay có hơi vợ
Cho tôi đi, đừng sợ
Tôi không chết được đâu
Vì vợ tôi lúc nào
Cũng mong chồng mạnh khoẻ
Cho tôi đi anh nhé
Về ôm vợ hai đêm
Vợ tôi nó sẽ khen
Chồng em nên người giỏi
Ngày kia tôi về tới
Được đi đánh cái đồn
Hay được đi chống càn
Là thế nào cũng thắng
Nếu có được trên tặng
Tôi sẽ rọc đôi liền
Gửi cho vợ một nửa.
EM TẮM
(Bạc Văn Ùi)
Sao anh lại rình
Trộm xem em tắm
Da của em ngần trắng
Da cha mẹ cho em
Tay của em lấm lem
Tay của than của bụi
Tay của rừng, của núi
Tay của đất, của nương
Em tắm xong lại sạch
Vẫn ngát thơm hoa rừng
Da của em trắng ngần
Là của anh tất cả
Không phải người xa lạ
Việc gì mà trộm xem
Em tắm suối giữa mường
Tắm trong mối yêu thương
Có anh đang đứng giữ
Chớ để Tây nó mường.
MỘT NGÀY TA NGOÁI LẠI
(Đinh Thị Thu Vân)
Rồi sẽ có một ngày ta ngoái lại
Bạn bè ơi, khi ấy có còn nhau
Cơn lốc đời đưa đẩy bạn về đâu
Ta ngoái lại tìm nhau, e mất dấu
Ta ngoái lại tìm nhau, mong ẩn náu
Góc bạn bè yên ấm cảm thông ơi
Ta ngoái lại rụng rời đôi cánh mỏi
Góc bạn bè tin cậy, bớt chơi vơi
Ta ngoái lại tìm nhau, đừng sỏi đá
Đừng dập vùi chi nữa trái tim hoang
thôi đừng nhớ đừng quên đừng xa vắng
Xin một lần tha thứ thuở lang thang
Tha thứ nhé bạn ơi ngày cay đắng
Ta quẩn quanh nuôi giưxót xa mình
Tha thứ nhé những niềm vui không vóc dáng
Thủa đam mê bè bạn khuất xa dần...
Rồi sẽ có một ngày, sau tháng ngày dâu bể
Chúng mình cùng ngoái lại tìm nhau
Ta nói yêu thương khi mắt đổi thay màu
Bàn tay héo cầm lâu cho ấm mãi
Trái tim héo, nụ cười xưa dẫu héo
Chỉ xin đừng tàn lụi chút niềm tin
Dẫu mong manh vụn vỡ chẳng nguyên lành
Xin hãy có một này nhen nhúm lại.
TỔ QUỐC TA BAO GIỜ ĐẸP THẾ NÀY CHĂNG
(Chế Lan Viên)
Hỡi sông Hồng tiếng hát bốn nghìn năm!
Tổ quốc bao giờ đẹp thế này chăng?
- Chưa đâu! Và ngay cả trong những ngày đẹp nhất
Khi Nguyễn Trãi làm thơ và đánh giặc,
Nguyễn Du viết Kiều, đất nước hóa thành văn,
Khi Nguyễn Huệ cưỡi voi vào cửa Bắc.
Hưng Đạo diệt quân Nguyên trên sóng Bạch Đằng...
Những ngày tôi sống đây là ngày đẹp hơn tất cả
Dù mai sau đời muôn vạn lần hơn:
Trái cây rơi vào áo người ngắm quả,
Đường nhân loại đi qua bóng lá xanh rờn,
Mặt trời đến mỗi ngày như khách lạ,
Gặp mỗi mặt người đều muốn ghé môi hôn...
Cha ông xưa từng đấm nát tay trước cửa cuộc đời,
Cửa vẫn đóng và Đời im im khóa
Những pho tượng chùa Tây Phương không biết cách trả lời
Cả dân tộc đói nghèo trong rơm rạ
Văn Chiêu hồn từng thấm giọt mưa rơi!
Có phải cha ông đến sớm chăng và cháu con thì lại muộn?
Dẫu có bay giữa trăng sao cũng tiếc không được sống phút giây bây giờ
Buổi đất nước của Hùng Vương có Đảng,
Mỗi người dân đều được thấy Bác Hồ,
Thịt xương ta, giặc phơi ngoài bãi bắn
Lại tái sinh từ Pắc Bó, Ba Tơ...
Không ai có thể ngủ yên trong đời chật
Buổi thủy triều vẫy gọi những vầng trăng.
Mỗi gié lúa đều muốn thêm nhiều hạt,
Gỗ trăm cây đều muốn hóa nên trầm,
Mỗi chú bé đều nằm mơ ngựa sắt,
Mỗi con sông đều muốn hóa Bạch Đằng...
Ôi! Trường Sơn vĩ đại của ta ơi!
Ta tựa vào ngươi, kéo pháo lên đồi,
Ta tựa vào Đảng ta, lên tiếng hát,
Dưới chân ta, đến đầu hàng Đờ-cát,
Rồng năm móng vua quan thành bụi đất,
Mỗi trang thơ đều dội tiếng ta cười!
Đều lộng hương thơm những cánh đồng hợp tác
Chim cu gần, chim cu gáy xa xa...
Ruộng đoàn tụ nên người thôi chia cắt,
Đêm no ấm, giọng chèo khuya khoan nhặt,
Lúa thêm mùa khi lúa chín về ta.
Rồi với đôi tay trắng từ Đinh, Lý, Trần, Lê...
Đảng làm nên công nghiệp.
Điện trời ta là sóng nước sông Hồng
An Dương Vương hãy dậy cùng ta xây sắt thép,
Loa thành này có đẹp mắt Người chăng?
Ong bay nhà khu Tỉnh ủy Hưng Yên
Mật đồng bằng mùa nhãn ngọt môi em
Cây xanh ngắt đất bạc mầu Vĩnh Phúc...
Ôi! Cái thuở lòng ta yêu Tổ quốc
Hạnh phúc nào không hạnh phúc đầu tiên?
Ôi, cái buổi sinh thành và tái tạo
Khi thiếu súng và khi thì thiếu gạo
Nhưng phù sa đẻ ra những Cà Mau thịnh vượng mai sau.
Dẫu là Chúa cũng sinh từ ruột máu,
Ta đẻ ra đời, sao khỏi những cơn đau?
Hãy biết ơn vị muối của đời cho thơ chất mặn!
Ôi! Thương thay những thế kỷ vắng anh hùng,
Những đất nước thiếu người cầm thanh gươm nghìn cân ra trận,
Nhà thơ sinh đồng thời với mưa phùn và những buổi hoàng hôn,
Cả xứ sở trắng một màu mây trắng,
Ai biết mây trên trời buồn hơn hay thơ mặt đất buồn hơn?
Chọn thời mà sống chăng? Anh sẽ chọn năm nào đấy nhỉ?
- Cho tôi sinh ra buổi Đảng dựng xây đời,
Mắt được thấy dòng sông ra gặp bể,
Ta với mẻ thép gang đầu là lứa trẻ sinh đôi,
Nguyễn Văn Trỗi ra đi còn dạy chúng ta cười...
Cho tôi sinh giữa những ngày diệt Mỹ,
Vóc nhà thơ đứng ngang tầm chiến lũy
Bên những dũng sĩ đuổi xe tăng ngoài đồng và hạ trực thăng rơi.
Nhà viết Hồ Tây gần ngày kỷ niệm Đảng (1965)
BẾP LỬA
(Bằng Việt)
Một bếp lửa chờn vờn sương sớm,
Một bếp lửa ấp iu nồng đượm,
Cháu thương bà biết mấy nắng mưa.
Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói,
Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi,
Bố đi đánh xe khô rạc ngựa gầy.
Chỉ nhớ khói hun nhèm mắt cháu,
Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay.
Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa,
Tu hú kêu trên những cánh đồng xa.
Khi tu hú kêu bà còn nhớ không bà?
Bà hay kể chuyện những ngày ở Huế,
Tiếng tu hú sao mà tha thiết thế.
Mẹ cùng cha bận công tác không về,
Cháu ở cùng bà, bà bảo cháu nghe,
Bà dạy cháu làm, bà chăm cháu học,
Nhóm bếp lửa nghĩ thương bà khó nhọc.
Tu hú ơi chẳng đến ở cùng bà,
Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa?
Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi,
Hàng xóm bốn bên trở về lầm lụi,
Đỡ đần bà dựng lại túp lều tranh.
Vẫn vững lòng, bà dặc cháu đinh ninh:
"Bố ở chiến khu bố còn việc bố,
Mày có viết thư chớ kể này kể nọ,
Cứ bảo nhà vẫn được bình yên".
Rồi sớm rồi chiều lại bếp lửa bà nhen!
Một bếp lửa lòng bà luôn ủ sẵn,
Một bếp lửa chứa niềm tin dai dẳng,
Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa!
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ,
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm,
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm,
Nhóm niềm yêu thương khoai sắn ngọt bùi,
Nhóm nồi xôi gạo mới sẻ chung vui,
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ.
Ôi kỳ lạ và thiêng liêng - bếp lửa!
Giờ cháu đã đi xa, có ngọn khói trăm tàu,
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả,
Nhưng vẫn chẳng bao giờ quên nhắc nhở,
Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa?
VƯỜN TRONG PHỐ
(Lưu Quang Vũ)
Trong thành phố có một vườn cây mát
Trong triệu người có em của ta
Buổi trưa nắng bầy ong đi kiếm mật
Vào vườn rồi ong chẳng nhớ lối ra
Vườn em là nơi đọng gió trời xa
Hoa tím chim kêu bàng thưa lá nắng
Con nhện đi về giăng tơ trắng
Trái tròn căng mập nhựa sinh sôi
Nơi ban mai cỏ ướt sương rơi
Một hạt nhỏ mơ hồ trên má
Hơi lạnh nào ngón tay cầm se giá?
Suốt cuộc đời cũng chẳng hiểu vì sao...
Nơi đêm khuya vọng lại tiếng còi tàu
Bỗng nhớ xa xôi những miền đất nước
Nơi bài hát lên đường ta hẹn ước
Nơi góc vườn ta để quên chùm hoa...
Nơi vòm lá rì rào xao động cơn mưa
Quả ngọt chín khi mùa ve lại đến
Những chân trời màu hồng, những chân trời màu tím
Những ngôi sao bàng bạc cả hoàng hôn
Nơi lá chuối che nghiêng như một cánh buồm
Cánh buồm xanh đi về trong hạnh phúc
Se sẽ chứ, không cánh buồm bay mất
Qua dịu dàng ẩm ướt của làn môi
Dưa hấu bổ ra thơm suốt ngày dài
Em cũng mát lành như trái cây mùa hạ
Nước da nâu và nụ cười bỡ ngỡ
Em như cầu vồng bảy sắc hiện sau mưa
Đến bây giờ đánh giặc anh đi xa
Nhìn lại mảnh vườn xưa thấy hẹp
Biết bao điều anh còn chưa nói được
Rối rít trong lòng một nỗi em em
Rừng rậm đèo cao anh đã vượt lên
Theo tiếng gọi con tàu ngày bé dại
Vườn không níu được bước chân ở lại
Nhưng lá còn che mát suốt đường anh
Mảnh vườn em vẫn là mảnh vườn xanh
Nơi ban đầu lòng ta ươm tổ mật
Nơi ta hái những chùm thơ thứ nhất
Nơi thu sang mây trắng vẫn bay về
THƯƠNG VỢ
(Trần Tế Xương)
Quanh năm buôn bán ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng.
Nuôi đủ năm con với một chồng
Lặn lội thân cò khi quãng vắng
Eo xèo mặt nước buổi đò đông.
Một duyên hai nợ, âu đành phận
Năm nắng mười mưa, dám quản công
Cha mẹ thói đời ăn ở bạc!
Có chồng hờ hững cũng như không!
MỤC LỤC
1. Nguyên tiêu - Hồ Chí Minh
2. Ngày hòa bình đầu tiên - Phùng Khắc Bắc
3. Những bóng người trên sân ga - Nguyễn Bính
4. Tạm biệt Huế - Thu Bồn
5. Vào chùa - Đồng Đức Bốn
6. Sư đoàn - Phạm Ngọc Cảnh
7. Chiếc xe xác qua phường Dạ Lạc - Văn Cao
8. Núi đôi - Vũ Cao
9. Bên kia sông Đuống - Hoàng Cầm
10. Tràng Giang - Huy Cận
11. Dọn về làng - Nông Quốc Chấn
12. Quê hương - Nguyễn Bá Chung
13. Say đi em - Vũ Hoàng Chương
14. Miền trung - Hoàng Trần Cương
15. Đường về quê mẹ - Đoàn Văn Cừ
16. Anh đừng khen em - Lâm Thị Mỹ Dạ
17. Nguyệt cầm - Xuân Diệu
18. Cô bộ đội ấy đã đi rồi - Phạm Tiến Duật
19. Tây tiến - Quang Dũng
20. Lên Côn Sơn - Khương Hữu Dụng
21. Đò lèn - Nguyễn Duy
22. Chiều - Hồ Dzếnh
23. Thăm mả cũ bên đường - Tản Đà
24. Cha tôi - Lê Đạt
25. Mẹ và quả - Nguyễn Khoa Điềm
26. Núi Mường Hung dòng sông Mã - Cầm Giang
27. Mắt buồn - Bùi Giáng
28. Hai sắc hoa Tigon - TTKH
29. Đọc thơ Ức Trai - Sóng Hồng
30. Bài thơ tình ở Hàng Châu - Tế Hanh
31. Trở về quê nội - Ca Lê Hiến
32. Đêm mưa - Hoàn
33. Những đứa trẻ chơi trước cửa đền - Thi Hoàng
34. Cửu Long giang ta ơi - Nguyên Hồng
35. Đêm nay Bác không ngủ - Minh Huệ
36. Nỗi niềm Thị Nở - Quang Huy
37. Đường khuya trở bước - Đinh Hùng
38. Người về - Hoàng Hưng
39. Đồng chí - Chính Hữu
40. Khi con Tu hú - Tố Hữu
41. Lên Cấm Sơn - Thôi Hữu
42. Lời nói dối nhân ái - Trang Thế Hy
43. Gánh nước đêm - Á Nam Trần Tuấn Khải
44. Tỳ Bà - Bích Khê
45. Gửi Bác Trần Nhuận Minh - Trần Đăng Khoa
46. Thu điếu - Nguyễn Khuyến
47. Bến Mi Lăng - Yến Lan
48. Tháp Chàm - Văn Lê
49. Ông đồ - Vũ Đình Liên
50. Đèo cả - Hữu Loan
51. Viếng bạn - Hoàng Lộc
52. Tiếng thu - Lưu Trọng Lư
53. Nhớ rừng - Thế Lữ
54. Một vị tướng về hưu - Nguyễn Đức Mậu
55. Những mùa trăng mong chờ - Lê Thị Mây
56. Dặn con - Trần Nhuận Minh
57. Hội Lim - Vũ Đình Minh
58. Khóc người vợ hiền - Tú Mỡ
59. Cuộc chia ly màu đỏ - Nguyễn Mỹ
60. Quê hương - Giang Nam
61. Thị Màu - Anh Ngọc
62. Nhớ - Hồng Nguyên
63. Trời và Đất - Phan Thị Thanh Nhàn
64. Người đàn bà ngồi đan - Ý Nhi
65. Nhớ máu - Trần Mai Ninh
66. Mẹ - Nguyễn Ngọc Oánh
67. Bông và Mây - Ngô Văn Phú
68. Muôn vàn tình thương yêu trùm lên khắp quê hương - Việt Phương
69. Đợi - Vũ Quần Phương
70. Tên làng - Y Phương
71. Lời mẹ dặn - Phùng Quán
72. Có khi nào - Bùi Văn Quốc
73. Tự hát - Xuân Quỳnh
74. Áo lụa Hà Đông - Nguyên Sa
75. Bài thơ của một người yêu nước - Trần Vàng Sao
76. Người đẹp - Lò Ngân Sủi
77. Đồng dao cho người lớn - Nguyễn Trọng Tạo
78. Tống biệt hành - Thâm Tâm
79. Dấu chân qua trảng cỏ - Thanh Thảo
80. Đất nước - Nguyễn Đình Thi
81. Những người đàn bà gánh nước sông - Nguyễn Quang Thiều
82. Nghe tiếng cuốc kêu - Hữu Thỉnh
83. Bao giờ trở lại - Hoàng Trung Thông
84. Bờ sông vẫn gió - Trúc Thông
85. Bến đò ngày mưa - Anh Thơ
86. Thăm lúa - Trần Hữu Thung
87. Cổ lũy cô thôn - Phạm Thiên Thư
88. Nói sao cho vợi - Thu Trang
89. Mưa đêm lều vó - Trần Huyền Trân
90. Bên mộ cụ Nguyễn Du - Vương Trọng
91. Nhớ Huế quê tôi - Thanh Tịnh
92. Màu thời gian - Đoàn Phú Tứ
93. Đây thôn Vĩ Dạ - Hàn Mặc Tử
94. Nhớ vợ - Cầm Vĩnh Ui
95. Em tắm - Bạc Văn Ùi
96. Một ngày ta ngoái lại - Đinh Thị Thu Vân
97. Tổ quốc ta bao giờ đẹp thế này chăng - Chế Lan Viên
98. Bếp lửa - Bằng Việt
99. Vườn trong phố - Lưu Quang Vũ
100. Thương vợ - Trần Tế Xương
---//---
100 BÀI THƠ HAY NHẤT THẾ KỶ XX
(Sưu tầm)
Chia sẻ với bạn bè của bạn: |